HPV nedir?
HPV tüm dünyada en sık cinsel yolla geçen hastalıklar arasındadır. HPV human papilloma virüs kısaltmasıdır. HPV’nin 100’den fazla tipi mevcuttur. Bunlar 6, 11,16, 18.. gibi rakamlarla isimlendirilir.
HPV enfeksiyonu hangi sıklıkta izlenmektedir?
Kadınların % 80-85’i, erkeklerin ise %90-95’i hayatlarının bir döneminde HPV ile karşılaşmaktadır. Her yıl tüm Dünya’da yaklaşık 14 milyon adolesan ve genç yetişkin HPV ile karşılaşmaktadır.
HPV enfeksiyonu ile enfekte olduğumu anlar mıyım?
Genital siğiller HPV enfeksiyonun bir belirtisi olabilir. Küçük et benlerine benzeyen siğiller genellikle küçük dudaklar etrafında çıkmaktadır. Serviks (rahim ağzı) etkilendiğinde ise genellikle hiçbir belirti vermemektedir. Hiçbir belirti vermemiş olması HPV’nin bu kadar çok yayılmasına neden olmaktadır.
HPV ne kadar zamanda vücudumdan temizlenecektir?
HPV enfeksiyonu sonrası bağışıklık sisteminin bunu temizlemesi ortalama 2 yıl zaman alacaktır. Persistan enfeksiyon dediğimiz HPV enfeksiyonunun temizlenemediği hasta grubunda ise siğil veya yıllar içerisinde farklı kanserler oluşabilmektedir.
HPV enfeksiyonu geçiren tüm kadınlar kanser olacak mıdır?
HPV enfeksiyonu geçiren kadınların %90’dan fazlasının enfeksiyonu 1-2 yıl içerisinde temizlenecektir. Persistan HPV enfeksiyonu olanlar ise kontrollerini düzenli olarak yaptırmaları durumunda hücresel değişiklikler erken dönemde tespit edilecek ve olası bir kanserin önüne geçilecektir.
HPV enfeksiyonu engellenebilir mi?
HPV enfeksiyonu aşılanmanın yaygınlaşması engellenebilir. Tüm Dünya’da milyonlarca doz HPV aşısı ciddi bir yan etki izlenmeden uygulanmıştır. HPV aşısı virüs içermediği için hastalığa neden olmaz.
HPV aşısı etkili midir?
HPV aşısı oldukça etkilidir. Özellikle cinsel birliktelik öncesi yapılmış olması aşının etkinliğini artırmaktadır. HPV aşısının tüm dozlarının uygun şekilde yapılması durumunda, HPV’ye bağlı siğillerin ve kanserlerin oluşmasında %99’a kadar etkindir.
HPV aşısı yaptırmak için en uygun zaman ne zamandır?
HPV aşısı içinen uygun zaman ilk cinsel birlikteli öncesidir. Kız ve erkek çocuklar için en uygun zaman 11-12 yaşından itibarendir. 9 yaşından itibaren güvenle uygulanabilir.
HPV aşısı neden erkek çocuklarına da öneriliyor?
Erkek çocuklarıda HPV enfeksiyonu ile penis, anüs, ağız ve boğaz da karşılabilir. En önemlisi erkeklerde kadınlar kadar şikayetlere neden olmadığı için, kadınların enfeksiyon ile karşılaşmasındaki en önemli faktör erkeklerdir. Tüm bu hastalıklarda rahim ağzı kanseri gibi etkili bir tarama yöntemi de mevcut değildir. Bu nedenle erkek çocukların aşılanması da kız çocuklarının aşılanması kadar önemlidir.
HPV aşısı neden çocukluk yaşlarında önerilmektedir?
11-12 gibi erken yaşlarda aşılanmanın daha iyi bir bağışıklık sağladığı gösterilmiştir. HPV’ye bağlı tüm hastalıklarda daha uzun süreli bağışıklık oluşmaktadır.
HPV aşısının yapılma aralıkları nasıldır?
9-14 yaş aralığında 2 doz uygulanmaktadır. Aralıkları 5 aydan kısa, 12 aydan uzun olmamalıdır.
15 yaşından sonra ise 3 doz uygulanmaktadır. 2. doz 1. dozdan 1 ya da 2 ay sonra, 3. doz ise 1. Dozdan 6 ay sonra uygulanmalıdır.
Eğer HPV aşı dozumun zamanını kaçırırsam ne yapmalıyım?
Eğer bir çocuk uygun zaman aralığında aşı dozunu yaptırmamış ise, tüm dozları yeniden yaptırmasını gerek yoktur. Hemen eksik olan dozu yaptırması yeterlidir. Bu yetişkinler içinde geçerlidir.
HPV aşısının yan etkileri nelerdir?
Aşı yerinde kızarıklık, hassasiyet en sık rastlanan yan etkileridir. Ciddi alerjik yan etkiler, erken menopoz gibi bildirilmiş yan etkiler yoktur.
Tespit edilmiş HPV enfeksiyonunuz var ise aşı yaptırmanın etkisi var mıdır?
Aşının sağladığı bağışıklık; mevcut enfeksiyonunuza ve farklı HPV tiplerine karşı da bağışıklık sistemininiz daha güçlü olmasını sağlamaktadır.
Rahim ağzı kanser taraması nedir?
Rahim ağzı kanser (serviks) taraması, rahim ağzı hücrelerinde kansere yol açabilecek değişiklikleri bulmak için kullanılır. Tarama, servikal sitolojiyi (Pap testi veya Pap smear olarak da adlandırılır-rahim ağzından dökülen hücreleri değerlendirir), insan papilloma virüsü (HPV) testini veya her ikisini içerir. Cinsel ilişkisi olan kadınlar ilk ilişki sonrası 3. yılda başlamak üzere düzenli olarak rahim ağzı kanseri taraması yaptırmalıdır.
Rahim ağzı kanserine ne sebep olur?
Rahim ağzı kanseri vakalarının çoğuna HPV enfeksiyonu neden olur. HPV bir virüstür. Rahim ağzı hücrelerine girer ve onların değişmesine neden olabilir. Bazı HPV türleri rahim ağzı kanserinin yanı sıra vulva, vajina, penis, anüs, ağız ve boğaz kanseri ile ilişkilendirilmiştir. Kansere neden olabilen HPV tipleri “yüksek riskli tipler” olarak bilinir.
Bu ve diğer HPV türleri, cinsel aktivite sırasında kişiden kişiye geçebilir. HPV çok yaygındır – cinsel olarak aktif olan çoğu insan yaşamları boyunca bir HPV enfeksiyonu geçirir.
HPV enfeksiyonu genellikle hiçbir belirtiye neden olmaz. Çoğu insan enfekte olduklarını bile bilmez.
HPV her zaman rahim ağzı kanserine mi yol açar?
Yüksek riskli HPV tiplerine sahip az sayıda kadın rahim ağzı kanserine yakalanacaktır. Vücudun enfeksiyonla savaşma konusundaki doğal yeteneği nedeniyle, çoğu HPV enfeksiyonu kendi kendine geçer. Bu kısa süreli enfeksiyonlar tipik olarak servikal hücrelerde yalnızca hafif veya “düşük dereceli” değişikliklere neden olur. HPV enfeksiyonu temizlendiğinde hücreler normale döner.
Az sayıda kadında HPV kaybolmaz. HPV enfeksiyonu uzun süre devam ederse “kalıcı” enfeksiyon olarak tanımlanır. Yüksek riskli tiplere sahip kalıcı HPV enfeksiyonu, servikal hücrelerde daha şiddetli veya “yüksek dereceli” değişikliklere neden olabilir. 1 veya 2 yıl süren yüksek dereceli değişikliklerin, tedavi edilmezlerse kansere dönüşme olasılığı daha yüksektir.
Sigara içimi, zayıf bir bağışıklık sistemi ve insan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfeksiyon gibi faktörlerin, HPV enfeksiyonunun devam etme şansını artırdığı düşünülmektedir, ancak bu faktörler olmadan kadınlarda kalıcı enfeksiyonlar da ortaya çıkmaktadır.
Rahim ağzı kanseri taraması neden önemlidir?
Rahim ağzı hücrelerindeki yüksek dereceli değişikliklerin kansere dönüşmesi genellikle 3 ile 7 yıl arasında sürer. Rahim ağzı kanser taraması, bu değişiklikleri kansere dönüşmeden önce tespit edebilir. Düşük dereceli değişiklikleri olan kadınlar, hücrelerinin normale dönüp dönmediğini görmek için daha sık test edilebilir. Yüksek dereceli değişiklikleri olan kadınlar, hücrelerin çıkarılması için tedavi olması gerekebilir.
Rahim ağzı kanseri taraması hayat kurtarır. Amerika Birleşik Devletleri’nde son 30 yılda rahim ağzı kanseri vakalarının ve ölümlerin sayısı yarı yarıya azalmıştır. Bu, esas olarak kadınların düzenli olarak rahim ağzı kanseri taraması yaptırmalarının sonucudur.,
Rahim ağzı kanser taraması ne sıklıkla olmalı ve hangi testleri yaptırmalıyım?
Rahim ağzı kanseri taraması, kadın sağlığı bakımının önemli bir parçasıdır. İlk cinsel ilişkiye ne zaman başladığınıza bakılmaksızın 21 yaşında taramaya başlamalısınız (ülkemizde cinsel ilişki durumuna göre tarama yapılmaktadır). Hangi sıklıkta rahim ağzı kanseri taraması yaptırmanız ve hangi testleri yaptırmanız gerektiği yaşınıza ve sağlık geçmişinize bağlıdır:
- 21-29 yaş arası kadınlar her 3 yılda bir tek başına Pap smear testi yaptırmalıdır.
- 25-29 yaş arası kadınlar için tek başına HPV testi veya Pap testleri yapılabilir.
- 30 ile 65 yaş arasındaki kadınların test için üç seçeneği vardır. Her 5 yılda bir Pap testi ve HPV testi (birlikte test) yaptırabilirler. Her 3 yılda bir tek başına Pap testi yaptırabilirler. Veya her 5 yılda bir tek başına HPV testi yaptırabilirler.
Rahim ağzı kanseri taraması yaptırmayı ne zaman bırakmalıyım?
- Orta veya şiddetli anormal servikal hücre veya serviks kanseri öyküsü olmayan
- Arka arkaya üç Pap testi sonucu negatif
- Arka arkaya iki HPV testi negatif olan kadınlar
- Son 10 yıl içinde arka arkaya iki negatif ortak test sonucu olanlar
En son test, testin türüne bağlı olarak son 3 veya 5 yıl içinde yapılmış olmak üzere 65 yaşından sonra rahim ağzı kanseri taramasını bırakabilir.